Kabala - Wehr Gerhard
Kabala natrafia w zachodnim swiecie na coraz wieksze zainteresowanie. Ludzi fascynuje przede wszystkim jej niezwykly sposob traktowania liczb, liter i pism. Jedni sa przyciagani przez aure wielkiej tajemnicy, ktora otacza podstawy kabalistyczne. Inni uwazaja za koniecznosc ostrzeganie przed nia, poniewaz istnieje niebezpieczenstwo jej nieprawidlowej interpretacji. Dlatego aby zrozumiec, czym dokladnie jest kabala, jakie sa wazne pisma kabalistyczne, kim sa najwazniejsi mysliciele, co oznacza 10 sefirotow i jaka role moze odgrywac kabala dla czlowieka XXI wieku, potrzeba doswiadczonego przewodnika, "mistrza sciezki", ktory pomoze otworzyc pilnie strzezone bramy.
Fragment ksiazki:
EUROPEJSKA EZOTERYKA I ALCHEMIA
Rowniez w bardzo krotkim przegladzie historii kabaly nie mozna nie wymienic tych ruchow i pojedynczych postaci, ktore zaliczane sa po prostu do skrajnych figur europejskiej historii rozumu, choc ich historyczne znaczenie nie jest zbyt wielkie.
Naturalnie kabala byla az do poznego sredniowiecza religijnym sposobem poznania i nauka, ktora ograniczala sie do otwartych na nia i utworzonych w zydostwie kregow. Poniewaz duchowa interpretacja hebrajskiej Biblii wymaga m.in. pewnego stopnia filologicznych umiejetnosci, nie-zydzi byli z reguly wykluczeni. Zmienilo sie to dopiero pod koniec XV w., kiedy w Europie wzroslo zainteresowanie jezykiem hebrajskim i humanistyczny ideal wyksztalcenia byl polaczony z wymogiem bycia trojjezycznym (trilinguis), tj. oprocz owczesnie zwyczajowego lacinskiego - jezyka wiedzy, opanowac w pewnym stopniu nalezalo zarowno grecki, jak i hebrajski. Glosne bylo zawolanie Ad fontes! „Do zrodel!”. Haslo to przysluzylo sie rowniez reformacji, poniewaz mezczyzni tacy jak Luter i Zwingli stawiali na znajomosc Biblii nie tylko z jej lacinskiego tlumaczenia (Wulgata), ale przetlumaczenie Starego Testamentu z hebrajskiego, hebrajskiego Nowego Testamentu z greckiego. Pierwsza calkowita Biblia, zniemczona przez Lutra przy wsparciu kregu hebraistow i znawcow greki, zostala wydrukowana w 1534. Jej dlugotrwale dzialanie duchowo-historyczne jest znane.
Mimo, ze przy probach zachecenia Zydow do konwersji widoczne byly duze sprzeciwy, to od czasu do czasu byly przypadki, ze niektorzy wyksztalceni Zydzi dawali sie ochrzcic. Miedzy nimi znajdowal sie pochodzacy z Sycylii Zyd Raimondo Guglielmo de Moncado (pierwotnie: Samuel ben Nissim Abulfia) o imieniu humanistycznym Flavius Mithridates. Kontaktowal sie on od 1486 r. przez kilka lat z wloskim neoplatonikiem Giovannim Pico della Mirandola (1463-1494). Ow dal sie nie tylko wprowadzic w hebrajski, ale rowniez w mistyczno-teozoficzne nauki o symbolicznym znaczeniu starotestamentowej historii stworzenia, tj. w kabale. W ten sposob Pico dowiedzial sie o tajemnych imionach Boga, o sefirotach jako emanacjach lub oddzialywaniu ukrytej boskosci (Ein-Sofie), gdyz jak i inne formy mistyki kabala opiera sie na podstawie zywej swiadomosci mistyka o dwojakim aspekcie Boga, mianowicie o jego transcendencji i rownoczesnie (o jego) immanencji w prawdziwym religijnym zyciu, ktore przedstawia w kazdej ze swoich faset objawienie Boga, ktore jest szczegolnie jasno osiagane przez zanurzenie sie czlowieka w glebiny swojego ja.
Kiedy niemiecki humanista Johann Reuchlin spotkal sie z mlodym Pico della Mirandola w 1590 r. we Florencji, rowniez zostal wprowadzony w kabalistyczne zaleznosci. Pismo De verso mirifico (O cudotworczym slowie; 1494), po ktorym nastapily dalsze istotne pisma, miedzy innymi hebrajska gramatyka (De rudimentis hebraicis, 1506), a w koncu De arte cabbalistica (Sztuka kabalistyki, 1517), stanowilo przelom dla dalszego zglebiania zarowno j. hebrajskiego, jak i zydowskich nauk tajemnych. Utorowano droge dla rozwijajacej sie w pozniejszym czasie kabaly chrzescijanskiej.
Oprocz tego rowniez ezoteryka, pielegnowana w Europie Srodkowej przez chrzescijan, otrzymala istotne impulsy. Okolo 1500 r., czasu przemiany swiadomosci historycznej52, starano sie o podejscie od strony kabaly do roznorakich „sztuk tajemnych”, magii, astrologii i alchemii. Mozna bylo wykorzystywac do tego zarowno madrosc liter, jak i misteria liczb, ktore mozna bylo polaczyc z tzw. magia naturalia. Intrygancki uczony renesansu, Heinrich Cornelius Agryppa z Nettesheimu napisal pod pojeciem „okultystycznej filozofii” swoje do dzis czesto czytane kompendium: De occulta philosophia (wydane w 1530 r.). Przedstawia synteze tego, co poszukujacy w tamtych latach chcieli rozumiec pod pojeciem „ezoteryki”. Wystarczy wskazac tylko na Opus Magico-Cabbalisticum et Theosophicum Georga von Wellingsa (1719-1784), w jak dziwaczny amalgamat stopila sie tradycyjna kabala z wszelkiego rodzaju astrologia i ludowa alchemia, z teozofia i owczesna znajomoscia natury.
W porownaniu z tym napisana przez Christiana Knorra von Rosenroth w Sulzbach w gornym Pfalzu i w latach 1677-1684 przetlumaczona na lacine Kabbala Denudata (Odslonieta kabala), zachowywala wieksza bliskosc do hebrajsko-aramejskich zrodel. Na jej podstawie mozna bylo poczynic dalsze kroki w zglebianiu kabalistycznego wyobrazenia swiata. Jeszcze jedna, istotna w tym kontekscie osobowoscia, jaka nalezy wymienic, jest szewc ze Zgorzelca, Jakub B�hme (1575-1624), wplywowy protestancki mistyk i plodny pisarz teozoficzny. Wiadomo o nim juz od dawna, jak silnie przejal kabalistyczne wplywy umyslowe, czesciowo swiadomie, czesciowo nieswiadomie i samodzielnie je przetworzyl.53 Kabala byla w czasie XVII i XVIII w. rozumiana jako jedna z podstawowych nauk, ktora wzbogacala duchowe zrozumienie swiata i czlowieka, i w ramach kabaly chrzescijanskiej byla wrecz rozumiana jako zglebianie i objasnianie chrzescijanskich dogmatow. Nalezy tez w koncu wskazac duchowe ruchy, ktore rowniez uwzglednialy kabale w taki sposob, ze nie watpiono w jej poczatki, jak w angielskiej epoce elzbietanskiej54 i u platonikow z Cambridge, jak tez u holenderskich filozofow naturalnych i kabalistow, takich jak Franziscus Mercurius van Helmont i innych.
Szczegolnym rodzajem ezoterycznego poruszenia byla alchemia, o ile nie uwaza sie jej jedynie za wczesna forme historyczna nowoczesnej chemii, ale rowniez za duchowy rodzaj poznania. Chodzilo nie o materialne, ale o „tajemne” zloto i stworzenie „prawdziwego” eliksiru zycia, i to z uzyciem kabalistycznej wiedzy o symbolach. Wskazujac na koincydencje chemicznych i mistycznych procesow, rowniez nie tylko ze wzgledu na symbole Rozokrzyzowcow, Gershom Scholem stwierdza: Mamy tu przede wszystkim w istocie i bez watpienia do czynienia z mistycznym ruchem, ktorego tendencje przyrodnicze okazaly sie raczej produktem ubocznym jego symboliki i praktyki symbolicznej. A akurat w tych kregach identyfikacja kabaly z alchemia byla forsowana ze szczegolnym naciskiem.
Spis tresci:
Spis tresci:
WPROWADZENIE | 7 |
Ezoteryczny wymiar zydostwa | 9 |
1. ELEMENTY KABALISTYCZNEGO MYSLENIA | 15 |
Misteria jezyka | 17 |
Imie Boga JHVH | 20 |
Duchowosc kabalistyczna - Debekut i Kawwana | 23 |
Wymiary drzewa sefirotow | 29 |
Swieto Erosa i Swiete Malzenstwo | 39 |
O pochodzeniu zlego w obrazie Boga | 48 |
2. HISTORYCZNE ZALEZNOSCI | 51 |
Mistyka rabinicznego czasu pobiblijnego | 53 |
Poczatki w poludniowej Francji i Hiszpanii | 59 |
Dalsze centra i kregi | 62 |
Europejska ezoteryka i alchemia | 68 |
3. KLASYCZNE TEKSTY MISTYKI KABALISTYCZNEJ | 75 |
Sefer Jecirah | 80 |
Sefer ha-Bahir | 82 |
Sefer ha-Zohar | 84 |
4. SLAWNI KABALISCI | 87 |
Abraham Abulafia | 89 |
Jozef Gikatilla | 92 |
Mojzesz de L�on | 93 |
Izaak Luria | 94 |
Sabbatai Zwi, jego prorok i mesjanska nadzieja | 97 |
5. PRAKTYCZNA KABALA | 103 |
6. KABALA CHRZESCIJANSKA | 111 |
EXKURS | 119 |
Gershom Scholem - portret badacza kabaly | 121 |
Przypisy | 127 |
TABLICE CZASOWE | 133 |
SLOWNIK | 135 |
BIBLIOGRAFIA | 139 |
TEKSTY W RAMKACH HITHLAHAWUTH I AWODA | 24 |
POBOZNI I SWIECI | 25 |
SEFIROT | 32 |
ADAM KADMON | 34 |
KOBIETA W KABALE | 41 |
PRZYPOWIESC O LILII (HA-ZOHAR I, IA) | 44 |
DUDAIM | 46 |
PLOTIN | 63 |
ALCHEMIA | 72 |
RODZAJE TEKSTU | 78 |
SWIETE IMIE | 91 |
IMIE BOGA I SEFIROTY | 93 |
MISTRZ IZAAK LURIA | 95 |
SABBATIANIZM | 100 |
Agryppa z Nettesheimu | 107 |
Liczba stron: 144
<< Home